Advert

RESMÎ GAZETE NASIL YAYIMLANMALI ?

Devletin resmî yayın organı olan Resmî Gazete’nin yalnız yasama, yürütme ve yargı organları ile idarî makamların değil, herkesin kolayca erişebileceği, günümüzde internet kullanımıyla yaygınlaşan siber saldırılara karşı güvenli biçimde korunan bir ortamda yayımlanması, öncelikle kâğıt üstünde basılı olması gerekir. Bu yapıldıktan sonra ayrıca internet ortamında yayımlanmasında bir sakınca kalmaz.

RESMÎ GAZETE NASIL YAYIMLANMALI ?
RESMÎ GAZETE NASIL YAYIMLANMALI ? Admin

Prof. Dr. Hikmet Sami TÜRK

  1. Giriş

15 Temmuz 2018 günü Resmî Gazete’de yayımlanan  10 numaralı Cumhurbaş-kanlığı Kararnamesi ile Resmî Gazete’nin “internet ortamında Cumhurbaşkanlığınca” yayımlanacağı, “ayrıca lüzum görüldüğü takdirde, ihtiyaç duyulan sayıda basılı ortamda da” yayımlanabileceği hükmü getirilmiştir. Şimdiye değin üzerinde fazla durulmayan  bu düzenleme, anayasal ve yasal düzenlemelerin, yüksek yargı organları içtihatlarının, bunlardaki değişikliklerin geniş halk kütlelerine ulaşmasını sınırlandırıcı, onlara erişimi zorlaştırıcı yönleriyle hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz niteliktedir.

  1. Takvim-i Vekayi’den T. C. Resmî Gazete’ye     

Resmî gazeteler, her ülkede kanunların ve diğer mevzuatın yürürlüğe girmesi için devletçe yayımlanan gazetelerdir. Bizde ilk kez Osmanlı Devleti’nin resmî gazetesi olarak, Sadrazam Mustafa Reşit Paşa’nın önerisi ve Padişah II. Mahmut’un izniyle  Kasım 1831’de Takvim-i Vekayi adıyla yayımlanmaya başlamış; 1878’e kadar düzensiz bir şekilde yayımlandıktan sonra 13 yıllık bir kesintiye uğramış; 1891’de yeniden yayımlanmaya başlamış; 283 sayı yayımlandıktan sonra tekrar kapanmış; 1908’de II. Meşrutiyet’in ilânından sonra yeniden yayımlanmaya başlamış; Kasım 1922’de yayımı sona ermiştir. Böylece Osmanlı Devleti’nin resmî gazetesi Takvim-i Vekayi’nin 1831-1922 yılları  arasında bu  kesinti ve kapanmalarla birlikte 91 yıllık bir yayın hayatı olmuştur. 

  Kurtuluş Savaşı yıllarında İstanbul Hükümetinin işlemlerini geçersiz sayan Ankara’daki  TBMM Hükümetince 7 Ekim 1920’de gerektiğinde çıkarılmak üzere, farklı bir adla  “Ceride-i Resmiye” kurulmasına karar verilmiş, yayımına dört ay sonra fiilen  7 Şubat 1921’de başlanmış; 13 Eylül 1923’te adı,  Türkçe sıfat tamlaması ile “Resmî Ceride” olarak, 17 Aralık 1927’de 763. sayısından başlayarak ve önüne  “Türkiye Cumhuriyeti” için  “T. C.” kısaltması konulmak suretiyle “T. C. Resmî Gazete” olarak değiştirilmiştir1. Bu, adındaki son değişikliktir. O zamandan beri bu adla yayımlanıyor. Böylece  99 yıl önce kurulan Resmî Gazete, fiilen 98 yıldan beri yayımlanmaktadır.

Görüldüğü gibi, 1831’den bu yana geçen süre itibariyle Türkiye’nin 188 yıllık bir resmî gazete geleneği vardır. Bu süre içinde Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Resmiye, Resmî Ceride, T.C.  Resmî Gazete adlarıyla yayımlanan iki gazetenin yayın süreleri birbirine eklendiğinde 2 yıllık eşzamanlı yayın dönemi ile birlikte toplam süre, günümüzde  190 yıla çıkar.

  1. Resmî Gazete’nin Yayım Şeklindeki Değişiklik

Başlangıçtan bu yana hep kâğıda basılan, 27.6.2000 tarihinden itibaren ayrıca internet üzerinden de günlük olarak yayımlanan T. C. Resmî Gazete’nin yayın şekli, 9 Temmuz 2018 günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ant içerek ikinci dönem görevine başlamasından hemen sonra yayımlanmaya başlayan ve Türkiye Devletinin yapısını temelinden değiştiren Cumhurbaşkanlığı kararnameleri arasında yer alan, 15 Temmuz 2018 günü T. C. Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 10 numaralı Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi2 ile değiştirilmiştir. “Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi” olarak adlandırılan alaturka başkanlık  sistemine geçiş, Türkiye’nin 1876’da Kanun-i Esasî’nin ilânından bu yana –zaman zaman ara dönemlerden de geçerek, ama hep geliştirerek− uygulamaya çalıştığı parlâmenter sistemin bütün kurumlarıyla tasfiye edilmesi şeklinde yürütülmektedir.

 Bu arada tarihe son Başbakan olarak geçmeyi garantileyen  Binali Yıldırım Hükümetince Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlamak amacıyla 10.5.2018 tarih ve 7142 sayılı Kanun’la Bakanlar Kuruluna verilen yetkiye dayanılarak çıkarılan 2.7.2018 tarih ve KHK/703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin3 218. maddesiyle 10.10.1984 tarih ve 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilâtı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’un yürürlükten kaldırılması ve  Başbakanlık merkez teşkilâtının “başkaca bir işeme gerek kalmaksızın” kapatılmasıyla Başbakanlık teşkilâtının ana hizmet birimleri arasında bulunan ve Resmî Gazete’yi yayımlayan Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Genel Müdürlüğü ile onu basan Başbakanlık Basımevi kapatılmış;  228 ve 231. maddeleri uyarınca 10.4.1967 tarih ve 852 sayılı Başbakanlık Basımevi Döner Sermaye İşletmesi Kanunu ve 90 yıllık 23.5.1928 tarih ve 1322 sayılı Kanunların ve Nizamnamelerin Sureti Neşir ve İlânı ile Meriyet Tarihi Hakkında Kanun’un yürürlükten kaldırılması sonucunda (m. 231) Resmî Gazete’nin hangi makam tarafından ve nasıl  yayımlanacağı, bir geçiş dönemi  hükmü niteliğindeki geçici 15. madde ile bu konuda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılmasına bırakılmıştır: “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar 1322 sayılı Kanunun hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.”

703 sayılı KHK’den 13 gün sonra çıkarılan 10 numaralı  Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Resmî Gazete’nin “internet ortamında Cumhurbaşkanlığınca” yayımlanacağı, “ayrıca lüzum görüldüğü takdirde, ihtiyaç duyulan sayıda basılı ortamda da” yayımlanabileceği hükme bağlanmış (m. 2); içeriği, 23.5.1928 tarih ve 1322 sayılı Kanun’un, merkezinde Cumhurbaşkanı bulunan yeni hükümet sistemine uyarlanmış ve kanunlardan başlayıp resmî ilânları da kapsayan şekliyle  belirlenmiştir (m. 4-6).

  1. Resmî Gazete’nin Anayasal İçeriği ve Yayım Şekli

Resmî Gazete, devletin başta kanunlar olmak üzere mevzuat, başta Anayasa Mahkemesi olmak üzere yüksek yargı organlarının içtihat kütüğüdür. Hukuk devletinin bütün uygulamaları Anayasa’ya,  kanunlara  ve onlarda öngörülen diğer hukuk kaynaklarına dayanır. 21 Ocak 2017 günü TBMM’de, 16 Nisan 2017 günü halkoylamasıyla kabul edilen 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’dan4 sonra yürürlükteki hükümleriyle Anayasa’mızda adı belirtilerek Resmî Gazete’de yayımlanması ya da sadece yayımlanması  öngörülen mevzuat, karar ve Anayasa Mahkemesi kararları ile ilgili maddeler, konuları itibariyle şöyle sıralanabilir: Anayasa (m. 177/I,  III/d), Anayasa değişiklikleri (m. 175/IV-V),  kanunlar (m. 89, 104/V, 148/II), milletlerarası antlaşmalar (m. 104/XI),  Cumhurbaşkanlığı kararnameleri (m. 104/XIX, 119/VI), olağanüstü hâl ilânı kararları (m. 119/II), TBMM İçtüzüğü (m. 151), yönetmelikler (m. 104/XIX, 124/II); Anayasa Mahkemesi kararları (m. 69/IX, 152/IV, 153/III, VI).

Bu maddelerin hepsinde geçen “yayımlamak” sözcüğü, Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan Türkçe Sözlük’te “Kitap, gazete, dergi vb şeyleri basmak ve dağıtmak, neşretmek” olarak tanımlanmaktadır5.

Kanunlar ve diğer mevzuat, başka bir tarih öngörülmemişse, “yayımı” tarihinde yürürlüğe girer. Türkçe Sözlük’te “yayım” sözcüğü de, “Kitap, gazete vb okunacak şeylerin basılıp dağıtılması, neşir” olarak tanımlanmıştır6.

  1. Yapılması Gereken

Devletin resmî yayın organı olan  Resmî Gazete’nin yalnız yasama, yürütme ve yargı organları ile idarî makamların değil, herkesin kolayca erişebileceği, günümüzde internet kullanımıyla yaygınlaşan siber saldırılara karşı güvenli biçimde korunan bir ortamda yayımlanması, öncelikle kâğıt üstünde basılı olması gerekir7. Bu yapıldıktan sonra ayrıca internet ortamında yayımlanmasında bir sakınca kalmaz. Nitekim 27.6.2000 tarihinden 10 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne kadar gelen 18 yılı aşkın uygulama böyle idi. Hatta olağanüstü hâl kapsamında çıkarılan  17.4.2017 tarih ve KHK/690  sayılı Kanun Hükmünde Kararname8 ile 23.5.1928 tarih ve 1322 sayılı Kanun’a “Ek Madde 1” olarak eklenen (m. 63) ve 1.2.2018 tarih ve 7077 sayılı Kanun’la9 (m. 53) aynen kabul edilen şekil de buydu: “Resmî Gazete, basılı olarak ve internet ortamında yayımlanır.”

T. C. Resmî Gazete’nin niteliği açısından doğru olan bu yöntemi 5.5 ay sonra10 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile değiştirip tersine çevirmenin bir anlamı yoktur. 

 Bu arada T. C.  Resmî Gazete’nin hacmini gereksiz yere kabartmamak için kamu kurum ve kuruluşlarına ait resmî ilânların “T. C. Resmî İlânlar Gazetesi” adıyla yayımlanacak ikinci bir gazetede basılması daha uygun olacaktır. Hâlen ticaret sicili ilânları Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanmaktadır. 10 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde kamu kurum ve kuruluşları ilânları için şimdiye kadarki uygulamanın devamı olarak öngörülen Resmî Gazete İlân Bölümü yerine ayrı bir “T. C. Resmî İlânlar Gazetesi” çıkarılması uygun olacaktır. Bu, T. C. Resmî Gazete’nin yükünü hafifletecek, kütüphane raflarının boş yere işgal edilmesini önleyecektir.  

Türkiye’nin aralarında yer almak istediği AB ülkelerinden örnek olarak Federal Almanya Cumhuriyeti’nde resmî gazetenin “Bundesgesetzblatt” ve “Bundesgesetzblatt Online” adlarıyla basılı olarak ve internet ortamında, resmî ilânların “Bundesanzeiger” adlı ayrı bir gazetede yayımlandığına işaret etmek yerinde olacaktır. Benzeri bir uygulama, Türkiye’de de yapılabilir.

Sonuç olarak T. C. Resmî Gazete, sınırlı sayıda değil, yeterli sayıda ve öncelikle kâğıt üstüne basılmak suretiyle  yayımlanmalıdır. Hem güvenli olması, hem herkesin kolayca ulaşabilmesi bakımından yapılması gereken budur. Bu yapıldıktan sonra internet ortamında da yayımlanmasına devam edilebilir. Tersini yapmanın makul bir gerekçesi yoktur.  

_______________________

1 Resmî Gazete’nin tarihçesi için bk. Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul 1993 (Encyclopædia , Inc. – Hürriyet), s. 219 “resmî gazete”; ayrıca Türk Ansiklopedisi, C. XXVII, Ankara 1978 (MEB Yayınları), s. 286 vd “Resmî Gazete” (Y. Ö.);  Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, C. 19, İstanbul 1986  (Librairie Larousse – Milliyet), s. 9784 “Resmi gazete (TC)”.

2 10 numaralı Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi metni için bk. T. C. Resmî Gazete, 15.7.2018,   S. 30479,  s. 292 vd.

3  2.7.2018 tarih ve KHK/703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname. Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname metni için bk. T. C. Resmî Gazete,  S. 30473 3. Mük., s. 1-143.

4 21 Ocak 2017 günü TBMM’de kabul edilen 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun metni için bk. T. C. Resmî Gazete, 11.2.2017, S. 29976, s. 1-11.

5 Şükrü Halûk Akalın ve Başkaları (Haz.), Türkçe Sözlük, Ankara 2011 (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 549), s. 2556 “yayımlamak, 1”.

6 Akalın ve Başkaları (Haz.), age,  s. 2556 “yayım, 2”.

7 Aynı yönde bk. Hüsnü Merdanoğlu, “Resmî bellek, Resmî Gazete yazılı baskı olmalı”, Cumhuriyet, 24.9.2018, s. 2.

8 17.4.2017 tarih ve KHK/690  sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında  Kanun Hükmünde Kararname metni için bk. T. C. Resmî Gazete, 29.4.2017, S. 30052 Mük., s. 160-172.

9 1.2.2018 tarih ve 7077 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında  Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun metni için bk. T. C. Resmî Gazete, 8.3.2018, S. 30354 Mük., s. 108- 121.

Sende Yorumla...
Kalan karakter sayısı : 500